9 نوامبر 2022- بر اساس یک مطالعه ی جدید، از دیابت نوع 1 می توان با مهار یک ژن مرتبط با شروع بیماری، پیشگیری کرد. دارویی مبتنی بر همین مکانیسم قبلاً برای درمان بیماری خودایمنی دیگری به نام "پسوریازیس" در ایالات متحده تأیید شده است که ممکن است توسعه درمان‌های دارویی برای دیابت را آسان تر کند.
بروز دیابت نوع 1 در فنلاند بیشتر از هر کشور دیگری است. در حالی که صدها ژن زمینه ساز این بیماری شناسایی شده‌اند، مکانیسم عمل اکثر آنها هنوز نامشخص است. به عبارت دیگر، افراد در معرض خطر بالای ابتلا به این بیماری را می توان شناسایی کرد، اما تاکنون هیچ ابزار موثری برای جلوگیری از پیشرفت بیماری بدون خطر عوارض جانبی قابل توجه، یافت نشده است.
در این مطالعه به رهبری پروفسور تیمو اوتونکوسکی از دانشگاه هلسینکی در فنلاند، مکانیسم‌های عملکرد ژن‌های خطر مرتبط با دیابت نوع 1 با هدف یافتن روش‌های جدید برای پیشگیری از این بیماری بررسی گردید. نتایج این تحقیق درNature Communications منتشر شده است.
پرفسور اوتونکوسکی گفت: ما بر روی ژنی به نام TYK2 تمرکز کردیم، زیرا تحقیقات قبلی نشان داده اند که جهش‌های آن از فرد در برابر دیابت نوع 1 محافظت می‌کنند.
پروتئین TYK2، متعلق به خانواده جک پروتئین تیروزین کیناز است و واسطه سیگنال دهی سیتوکین های ضد ویروسی و تنظیم کننده ایمنی متعدد(IFNs نوع I و III، IL-10، IL-12، IL-22، IL-23) در سلول های ایمنی و غیر ایمنی است.
بی ضرر کردن گلبول های سفید خون
محققان فرض کردند که مهار بیان ژن TYK2 می تواند تخریب سلول های بتای پانکراس را که باعث شروع دیابت نوع 1 می شود، کاهش دهد. سلول های بتای پانکراس، انسولین حیاتی برای بدن را تولید می کنند که بیماران دیابتی باید آن را با تزریق انسولین جایگزین کنند.
این فرض در مطالعه تایید شد و تخریب سلول‌های بتا به طور موثر با مهار بیان TYK2 متوقف گردید.
پرفسور اوتونکوسکی گفت: تخریب سلول های بتا نتیجه یک واکنش خود ایمنی است که در آن گلبول های سفید فعال شده توسط سیستم ایمنی بدن به بافت های خودی حمله می کنند. با استفاده از مهار کننده TYK2، ویرانی ایجاد شده توسط گلبول های سفید به طور قابل توجهی کاهش یافت.
یکی دیگر از یافته‌های این مطالعه که باعث تعجب شد، این بود که حذف اثر ژنTYK2 ، منجر به کاهش تمایز سلول‌های جزایر پانکراس یا کاهش تولید سلول‌های بتا شد.
دکتر ویکاش چاندرا، نویسنده اول این مقاله گفت: با این حال، این اثر نامطلوب تنها در مراحل اولیه رشد سلول های بتا مشاهده شد. مهار بیان TYK2 بر عملکرد سلول های بتای بالغ تاثیری نداشت.
پیش از این، گروه تحقیقاتیاوتونکوسکیبا موفقیت از سلول‌های بنیادی سلول‌های بتای پانکراس کاملاً عملکردی را توسعه دادند که می‌توان از آنها برای بازگرداندن تولید انسولین در بدن استفاده کرد.
تحقیقات بیشتر داده هایی را برای توسعه دارو فراهم می کند
با توجه به این یافته‌ها، یک مهارکنندهTYK2 ، یک داروی امیدوارکننده برای پیشگیری از دیابت نوع 1 است.
اوتونکوسکی خاطرنشان کرد: ما نه تنها از سلول هایی که ژن TYK2 از آنها حذف شده بود، بلکه از یک مهارکننده شیمیایی TYK2 نیز استفاده کردیم. این مولکول دارویی قبلاً در ایالات متحده برای درمان پسوریازیس تایید شده است.
به گفته اوتونکوسکی، تأثیر مهارکننده‌های TYK2 در پیشگیری از دیابت باید در مدل‌های حیوانی به دقت مورد بررسی قرار گیرد. اگر نتایج مثبت باشد، می توان گام بعدی را برای آزمایشات بالینی برداشت.
منبع:
https://medicalxpress.com/news/2022-11-drug-candidate-diabetes.html